Nồi áp suất bị nổ: Nguyên nhân? Cách sử dụng đúng

Nồi áp suất là gì?

   Nồi áp suất là dụng cụ nấu ăn sử dụng phương pháp nén hơi nóng, làm cho nhiệt độ tăng cao hơn, làm chín và mềm thức ăn nhanh hơn.

   Nồi áp suất có 2 loại là nồi áp suất ga (hay nồi áp suất cơ) và nồi áp suất điện. Nồi áp suất cơ giống như nồi nấu ăn thông thường, nhưng phần nắp được bịt kín để nén hơi nóng lại. Sử dụng nguồn nhiệt từ bên ngoài như bếp ga, bếp hồng ngoại, một số còn sử dụng được trên bếp từ. Nồi áp suất điện thì sử dụng điện năng để làm nóng nồi, nồi áp suất điện trang bị nhiều rơ le, cảm biến và điều khiển nhiệt ổn định hơn nên an toàn hơn so với nồi áp suất cơ.

Hậu quả khi nồi áp suất nổ

   Nồi áp suất bị nổ khi áp suất bên trong quá lớn, vượt quá giới hạn chịu đựng của nồi. Nguyên lý của nó gần giống như boom vậy, nồi khi không thể chịu được áp suất sẽ giải phóng ra xung quanh, kèm theo đó là các mảnh vỡ và hơi nóng nhiệt độ rất cao, gây sát thương rất lớn cho người và tài sản xung quanh.

   Nếu nồi áp suất dạng công nghiệp như lò hơi, sức công phá của vụ nổ có thể tạo sóng xung kích và san phẳng một khu vực lớn. Bạn có thể xem lại vụ này  https://tuoitre.vn/vu-no-lo-hoi-lam-6-nguoi-chet-o-dong-nai-khoi-to-giam-doc-nguoi-trung-quoc-20240510111134295.htm 

   Nếu nồi áp suất gia đình, nổ nồi áp suất có thể gây bỏng nặng, bị thương do mảnh văng rất nguy hiểm.

Nồi áp suất có an toàn không?

   Bởi vì có nhiều vụ nổ nồi áp suất, nên nhiều người cho rằng nồi áp suất không an toàn. Tuy nhiên tỉ lệ của nó rất nhỏ và đều do lỗi của người sử dụng chứ không phải do lỗi sản phẩm. Nguyên nhân rất nhiều nhưng đa số là do không đọc kỹ hướng dẫn sử dụng dẫn đến mất an toàn.

  Để nổ được nồi áp suất thì thời gian nấu rất lâu, thời gian rất dài mới gây nổ được, do nồi áp suất rất dày nên chịu được áp lực hơi nóng rất lớn. Mà món hầm thông thường chỉ khoảng 20-30 phút là xong nên rất hiếm gây nổ được.

Những nguyên nhân gây nổ nồi áp suất

Van xả áp bị tắc hoặc hư hỏng

   Van xả áp của nồi áp suất hoạt động tự động, nó được thiết kế bằng hợp kim hoặc inox không gỉ để đảm bảo độ bền trong điều kiện nhiệt độ cao. Khi áp lực của hơi nóng trong nồi cao vượt ngưỡng thì van xả này sẽ được đẩy lên làm cho hơi nóng được dẫn ra ngoài. Bạn có thể nghe tiếng "xè xè" hoặc tiếng rít khi van xả áp suất.

   Van xả áp hầu như không bị rỉ sét nếu bạn mua nồi áp suất chính hãng, vì hàng chính hãng sẽ sử dụng inox không gỉ hoặc hợp kim không rỉ để làm van xả. Còn nếu bạn mua phải hàng nhái hoặc hàng rẻ tiền thì có thể là sắt thép đánh bóng giống inox, thời gian dài sẽ rỉ sét bên trong làm kẹt van xả.

   Van xả áp bị hỏng do các nguyên nhân sau: Dùng sai vật liệu dẫn đến rỉ sét làm tắc nghẽn ống xả, bị dị vật rơi vào , không vệ sinh kỹ làm cho đầu van xả không thể tự nhấc lên được.

   >>> Xem hướng dẫn sử dụng đúng cách ở dưới

Nấu quá đầy làm nghẹt ống xả hơi gây áp suất tăng đột ngột

   Có nhiều người khi hầm thức ăn số lượng nhiều nhưng muốn tiết kiệm thời gian, thay vì chia làm 2 lần nấu hoặc cân nhắc mua nồi áp suất lớn thì lại cho tất cả vào để nấu một lần.

   Khi nấu quá đầy, khoảng trống bên trong nồi áp suất sẽ ít lại, cho nên khi nấu nóng thì áp suất sẽ tăng đột ngột dẫn đến van xả không hoạt động kịp. Khi tốc độ xả áp suất không theo kịp tốc độ sinh ra áp suất thì áp lực sẽ ngày càng tăng cao, thời gian dài sẽ vượt mức và gây nổ.

   Ngoài ra, khi bạn nấu quá đầy thì thức ăn sẽ văng lên làm nghẹt nơi thoát hơi, dẫn đến hơi nóng bên trong không thoát ra ngoài được làm áp suất tăng cao gây nổ. Trường hợp hay xảy ra nhất là khi nấu những thức ăn dính và dẻo như cháo, hầm khoai lang, khoai tây, khoai môn, đậu,...

Đậy nắp không kín

   Điều tưởng như bình thường này lại là một trong những nguyên nhân chính gây ra sự cố, và là nguyên nhân thường xảy ra nhất.

   Thông thường, nồi áp suất khi đậy nắp thì phải xoay một vòng nhỏ để cho khóa an toàn hoạt động và giữ cho nắp nồi không xoay khi nấu. Bạn cần phải xoay nắp đến khi nào nghe tiếng "cạch" thì lúc đó mới hoàn tất.

   Nếu nắp nồi không được đóng kín, khi áp suất cao dễ dẫn đến nắp nồi bị trượt, áp suất sẽ đẩy nắp nồi lên và tràn ra ngoài trong tích tắt. Nếu ở gần lúc nồi áp suất sự cố thì có thể gây bỏng nặng.

Van xả bị chèn, bị đè do người sử dụng

   Một số trường hợp rất hi hữu, van xả áp bị dán lại hoặc đè xuống do người sử dụng không hiểu biết về nồi áp suất.

   Trường hợp này thường xảy ra ở người lớn tuổi. Do hơi nóng xả ra kèm theo mùi thức ăn nên có người dán van xả lại hoặc đè xuống để nồi áp suất không xả ra. Trường hợp này mình đã gặp rồi, xin nhắc lại là điều này chẳng khác nào đang tạo "bom hẹn giờ".

Tóm lại: Nguyên nhân bị nổi nồi áp suất là do lượng hơi nóng bên trong không thoát ra được dẫn đến tích tụ gây tăng áp suất. Chỉ cần đảm bảo van xả hoạt động là ổn.

Những điều chú ý khi  sử dụng nồi áp suất cho an toàn

Vệ sinh nắp và van xả áp thường xuyên

   Việc vệ sinh nắp và van xả áp để cho các dị vật như thức ăn thừa, bụi bẩn, côn trùng...làm tắt nghẽn đường dẫn hơi nóng ra ngoài.

   Vệ sinh thường xuyên cũng giúp bạn kiểm tra được tình trạng của linh kiện để bảo quản tốt hơn. Nếu bạn vệ sinh thường xuyên dù ít sử dụng thì nồi áp suất vẫn có thể dùng đến 5 - 7 năm là bình thường

Không nấu quá đầy

   Bạn chỉ nên nấu khoảng 2/3 nồi, những loại thức ăn có tính dẻo và nở như cháo, khoai lang, khoai môn...thì chỉ nên nấu 1/2 nồi. Bởi vì phải có không gian để nồi tích áp suất. Không gian trống quá nhỏ có thể dẫn đến áp suất tăng nhanh gây nổ nồi.

   Ngoài ra, việc không nấu đầy nồi còn tránh được tình trạng thức ăn bị văng lên vị trí thoát hơi khi sôi. Giúp đường dẫn hơi ra ngoài luôn thông thoáng. Chỉ cần đường dẫn hơi này hoạt động thì sẽ không bị nổ.

Phải xoay nắp cho khớp

   Nồi áp suất luôn có khóa an toàn để tránh bị văng nắp khi nấu. Do đó bạn cần chú ý phải xoay nắp nồi áp suất sang phải hoặc trái (tùy vào nồi áp suất) cho đến khi nghe tiếng "cạch" là được.

   Khi nồi bắt đầu nấu và hơi vừa đủ thì khóa an toàn sẽ hoạt động, lúc này không có cách nào để mở nắp nồi nên sẽ không bị văng nắp khi nấu được.

Không được đè, chèn, dán van xả áp

   Mặc dù điều này có vẻ hơi thừa, nhưng có những người chưa sử dụng lần nào nên không thể hiểu được tầm quan trọng của van xả áp này.

   Van xả áp có tác dụng điều chỉnh áp suất về mức an toàn. Do đó việc đè, chèn, dán van áp suất đồng nghĩa với việc bạn đang làm mất an toàn cho nồi áp suất.

Xả hết hơi bên trong trước khi mở nắp

   Nồi áp suất khi nấu xong vẫn còn lượng hơi nước rất lớn và rất nóng. Nó có thể gây bỏng ngay lập tức nếu chẳng may tiếp xúc.

   Khi nồi nấu xong, bạn cần dùng một miếng vải hoặc khăn ướt phủ lên trên cho hơi nước không bắn ra xung quanh, sau đó dùng đũa đẩy nhẹ van xả lên cho đến khi không còn nghe hơi nóng thoát ra là được.

   Chỉ khi nào hết hơi nóng xả ra thì khóa an toàn mới mở, cho phép bạn mở nắp. Cho nên khi khóa chưa mở thì bạn đừng cố cạy mở nắp vì vẫn còn áp suất trong nồi.

Nếu bạn cần tìm hiểu thêm về cách sử dụng nồi áp suất, hãy liên hệ 0965 87 04 92